In de strijd om de nationale titel in Amsterdam staat vandaag de 5e ronde op het programma. In de eindstrijd gaat het weer tussen acht spelers zoals sinds 2012 gebruikelijk is. De uit Damwâld afkomstige Sipke Ernst (39) is de nr. 14 op de nationale ratinglijst, dan is het recht op deelname aan het NK geen vanzelfsprekendheid, des te opmerkelijker is het dat hij de enige speler is die op de laatste elf NK's steeds tot de deelnemers behoorde. Ook als deelname alleen via voorrondes afgedwongen kon worden is hem dat in het afgelopen decennium kennelijk steeds gelukt.
Vorig jaar zag hij pas in een barrage tegen Loek van Wely de titel definitief wegfladderen, de tweede plek was zijn hoogste NK-eindklassering ooit en het recht op deelname in 2018 was daarmee verworven.
Titelverdediger Van Wely lootte dit jaar voor zijn openingspartij een tegenstander die hij er in de acht eerdere duels meestal aardig onder had (vijf keer winst tegenover één verliespartij) en ook afgelopen maandag was hij lang superieur. Rond de 30e zet lijkt Van den Doel simpel onder de druk te bezwijken en zijn 32e zet leidt naar een totaal verloren stelling.
Hoe Van Wely vervolgens, in wederzijdse tijdnood, eerst het volle punt door zijn vingers laat glippen, en vervolgens alles kwijtraakt, een beetje schokkend vond ik het wel. Toch was er in de ontsporing ook schoonheid te ontdekken.


(Erik van den Doel - Loek van Wely, 1e ronde NK Amsterdam, 2 juli 2018)

Beide spelers in tijdnood dus. Wit staat totaal verloren en had zonet niets anders dan 34.Tf1-g1, met het ook op de klok kwam dat niet eens zo gek uit. Zwart heeft juist een ruime keus, 35.-Dxg1# lonkt namelijk, dan moet dus eerst de toren weg, maar waar naar toe?! Tien kandidaat-zetten! En het merendeel ziet er goed uit. Het is een weelde waar een speler in tijdnood helemaal niet op zit te wachten, het onheil begint zich af te tekenen. Inzien dat de toren vooral niet naar f1, f3 of g2 moet, omdat wit op die velden slaat met gelijktijdige dekking van g1 (34.-Tf1? 35.Txf1, 34.-Tf3? 35.Pxf3, 34.-Txg2? 35.Dxg2), het zal voor de titelverdediger secondenwerk zijn geweest, de keus uit de resterende zetten is lastiger. Met de toren naar links over de 2e rij gooit de winst in geen enkel geval weg, na 34.-Txa2 bijvoorbeeld volgt op 35.Pf3 de zet 35.-e4! en het is zo goed als uit, de witte dame alleen kan nadat de koning naar het veilige g7 is gelopen niets meer uitrichten en ook na 36.Dxf6 exf3 rest wit weinig meer. Na 35.Tf1 e4 is het eveneens uit maar dan moet hij na 36.Dxf6 wel het offer 36.-Txg2! zien, eenvoudiger na 35.Tf1 is daarom misschien 35.-Kg7 of de toren terug: 35.-Tf2!. Nog simpeler is het na 34.-Te2! want dan is er na 35.Tf1 Txe1 geen enkel probleem. Vanuit het oogpunt het zekere voor het onzekere te nemen en de witte stukken, indien mogelijk, zo snel mogelijk helemaal onschadelijk te maken is de wens om de toren op de f-lijn te houden goed te begrijpen: dan mep je de toren op f1 of het paard op f3 er gelijk af, na 34.-Tf4!! loopt het dan ook precies zoals zwart wil. Na die zet blijken zowel 35.Pf3 Txf3! als 35.Tf1 Txf1+ zo kansloos dat mijn computer besluit tot 35.Dxc5+, wat gelijk staat aan opgeven. Het is heel goed mogelijk dat Van Wely dit alles in grote lijnen voor ogen heeft gehad en wat voor kwaad zou het kunnen om dan, in vergelijking met 34.-Tf4!!, nog een pionnetje extra mee te nemen?! 34.- Txf5?? Immers, dat hij die toren kwijt is na 35.Dc8+? Kg7 36.Dxf5 kan hem niet deren: het is mat na 36.-Dxg1#. Doordat hij nog twee keer mis gaat tasten en Van den Doel zich vanuit zijn benarde positie ineens een gladde aal zal tonen die zijn kansen maximaal benut, zal het elimineren van de pion voor Van Wely echter desastreuze gevolgen hebben. Als wit nu eerst 35.Dc8+?! zou spelen vindt zwart na 35.-Kg7 36.Pf3 misschien 36.-Tg5!, dat wint. 35.Pf3! De sterkste. Als er nu tijd zou zijn om de situatie eens rustig te bekijken, dan zou de mogelijkheid om tot inkeer te komen en vanuit de voordelige stand na 35.-Kg7! op winst te spelen wellicht worden benut. 35.-Txf3? Maar dat paard er gelijk af meppen, dat was bedoeling. 36.Dc8+! Nu 36.-Kg7! en wint zal Van Wely hebben gedacht. Totdat hij zich realiseerde dat hij met het elimineren van f5 zijn tegenstander het reddende 37.Dg4+! kado heeft gedaan, na die zet gaat het waarschijnlijk richting remise. 36.-Ke7? Hij heeft de rekenfout in de variant 36.-Kg7 ontdekt en mede daardoor wellicht kiest hij voor het alternatief, zijn hele serie fouten is verklaarbaar. In de gekozen variant echter blijkt de eliminatie van de witte pion op f5 op miraculeuze wijze ook in zwarts nadeel, met 36.-Ke7? heeft hij ook het halfje nog weggegeven. Als nu de pion nog op f5 zou staan, dreigt mat op g1 en h3 en heeft wit zelfs geen eeuwig schaak omdat de koning via f8 alsnog voor het veilige g7 kiest. Zonder f5 en met de koning op e7 echter, kan wit voor de winst gaan. 37.Td1! Omdat Dc8, via f5, het punt h3 dekt was er daar namelijk geen matdreiging. Het meesnoepen van het pionnetje op f5 heeft er op miraculeuze wijze voor gezorgd dat Van Wely alles is kwijtgeraakt. 37.-Ld4 38.Db7+ Ke6 39.Dxf3 f5 40.Dc6+ Ke7 41.Dc7+ Kf6 42.Dxa5 Kg6 43.Dd2 Dg3 44.b4 Le3 45.Dd3 e4 46.Dd6+ Dxd6 47.Txd6+ Kg5 48.c5 Lf2 49.Td2 e3 50.Tc2 en zwart gaf op.



Voor een tweezet was opgave 3485 van Leopold Szwedowski (Schach-Echo 1974) van pittig gehalte.


Oplossing is 1.Tc3!, dan is er de dubbele dreiging 2.Pd2# en 2.Tg7#. Varianten: 1.-Tf1 2.Pf2#, 1.-Df2/Dxg3 2.Dxh6#, 1.-dxe4 2.D/Lxe4#.


Opgave 3489

Vasil Krizhanivsky
1e prijs Vorobiev-100 MT, Donbass 2012

Helpmat in 3 zetten, twee oplossingen.
Zwart begint en helpt mee aan de matstand van zijn eigen koning.

Oplossingen (2 x 3 punten) voor 2 augustus naar:

Dolf Wissmann

Dirk Boutsstraat 53-b

8932 CP Leeuwarden

Dit e-mailadres is beschermd tegen spambots. U heeft Javascript nodig om het te kunnen zien.